23 dec Wet elektronische registratie notariële akten
Ik was mij er even niet van bewust. Maar opeens zie ik het voorbij komen. De “Wet elektronische registratie notariële akten”. De titel doet niets ergs vermoeden. Volgens de oude registratiewet moet de notaris akten per post aanbieden bij de belastingdienst ter registratie. Superhandig dat dat ook straks elektronisch kan. Maar toch is er iets vervelends aan de hand met de aangehaalde wet.
Registratie akten
De wetgever heeft het in het verleden noodzakelijk gevonden om stille verpandingen en stille cessies te laten registreren. Althans, de onderhandse akten die daaraan ten grondslag liggen. Is natuurlijk ook logisch, want je wilt op een bepaald moment kunnen aantonen dat de inkt niet net droog is.
Neem bijvoorbeeld een verpanding. Stel je voor dat je een geld hebt uitgeleend, en je hebt daarbij ook een stil pandrecht bedongen. Dan wil je niet dat als de lener failliet gaat je de curator moet overtuigen van, juist ja, dat de inkt niet net droog is.
Bij het verkrijging van een stil pandrecht is de registratie zelfs een constitutief vereiste, dus: zonder registratie geen pandrecht, met als gevolg dat je net zo laag staat in de rangorde als al die andere concurrente schuldeisers in geval van een faillissement.
Nog even ter verduidelijking, een stilpandrecht is een pandrecht waarbij de zaak niet in de macht van de pandgever wordt gebracht.
Waar kun je die akte dan registreren?
De onderhandse akte voor stil pand en voor stille cessie kun je ingevolge de oude registratiewet registeren bij de belastingdienst. Helemaal gratis. Je kunt de akte opsturen en je kunt zelfs bij een kantoor van de belastingdienst langs gaan. Vroeger kon het zelfs per fax! Maar dat kun nu helaas niet meer.
De dienstdoende ambtenaar telt de pagina’s, kijkt naar de renvooien, telt deze, en registreert dat. De inhoud van de akte wordt zelf niet geregistreerd. Daarna krijg je de akte weer terug voorzien van een stempel (tegenwoordig zelfs een sticker). Belangrijk is dat daarbij de tijd van registratie staat aangegeven.
Waarvoor nog meer handig?
Maar de oude registratiewet was er niet alleen voor onderhandse pandakten en akten van stille cessie. Je kon letterlijk alles wat op papier gezet kon worden laten registreren. Van een beschrijving van een televisieformat tot manuscript voor je volgende roman.
En waarom werd dat gedaan? Precies, de tijdstempel heeft een hoge bewijskracht. Zo kun je als schrijver aantonen dat voordat je het manuscript naar de uitgever stuurde, je het werk al had laten voorzien van een tijdstempel. Zo kun je voordat je de afpraak had met de belangrijke televisieproducent, aantonen dat jij het format op een bepaald moment al had voorzien van een tijdstempel. Allemaal ter voorkoming van dat de televisieproducent of de uitgever roept dat jij niet de bedenker respectievelijk auteur bent. Handig dus.
Maar het is ook handig in geval van achteraf kunnen aantonen dat er geen paulianeuze handelingen hebben plaatsgevonden bij een faillissement. Als je bijvoorbeeld de auteursrechten met betrekking tot programmatuur van je werkmaatschappijk naar je holding om niet hebt overgedragen, en je werkmaatschappijk gaat failliet, dan zou je wel eens paulianeus gehandeld kunnen hebben. De Faillissementswet zegt dan dat als je dat binnen een jaar voor faillissement gedaan hebt er een bewijsvermoeden ligt in het voordeel van de curator.
Maar wat nou als de overdracht vijf jaar geleden heeft plaatsgevonden? En je dit ook op papier hebt staan? Dan zou ik als curator zeggen: je zet zelf links en rechts de handtekening, wie zegt mij -en nu kennen we deze frase- dat de inkt niet net droog is.
Als je de akte had laten registreren vijf jaar geleden, had je deze kopzorg in ieder geval niet meer gehad.
Wetswijziging
De aangehaalde wet brengt wijzigingen aan. En dan niet alleen voor de notaris, ook voor ons allen die graag van de dienst van de belastingdienst gebruik maakten om iets te voorzien van een tijdstempel waarbij je het vermoeden had dat je later wel eens moet kunnen aantonen dat de inkt niet net droog is (belangrijk criterium :).
De wet staat strakjes (1 januari 2013) namelijk niet meer toe dat je andere stukken laat registreren dan door de wet aangewezen stukken (akten inzake stille verpanding en stille cessie).
Memorie van toelichting
Die zegt daar dit over:
“Naast de registratie van notariële akten biedt de Registratiewet 1970 ook de mogelijkheid om andere, onderhandse, akten te registreren. De Registratiewet 1970 hanteert daarbij een zeer ruim akten-begrip. Naast stukken die zijn opgemaakt om als bewijs te dienen, vallen onder het begrip akte in die wet ook huiselijke papieren, brieven, kaarten, tekeningen en andere bescheiden. Voor veel van deze stukken heeft registratie juridisch echter weinig of geen toegevoegde waarde. Een akte die een overeenkomst tussen twee partijen inhoudt, heeft bewijskracht tussen de contractspartijen ongeacht of de akte geregistreerd is of niet. Registratie van een gecreëerd werk of vinding biedt evenmin zelfstandig auteursrechtelijke of octrooirechtelijke bescherming. Registratie voegt hier juridisch niets toe.”
Wat?
En dit:
“Zoals in het algemeen deel van deze memorie reeds is aangegeven is voor veel van deze documenten de toegevoegde waarde van registratie gering of niet aanwezig. Ook zijn er vaak betere alternatieven in de sfeer van de auteursrechten- of octrooiregelgeving.”
Alternatieven
De notaris. Kost je even wat, maar dan heb je ook wat. Komen die ook weer aan wat omzet in deze barre tijden.
Of we moeten gebruik gaan maken van digitale timestamping services. Zoals bijvoorbeeld die van het Benelux Merkenbureau (Aai-depot, beter gezegd “I-depot”). Maar daar ben ik niet echt voorstander van. Ik geloof wel in het sealen van het document met een digitale handtekening. Maar wie zegt mij dat er niet aan de datum gerommeld is (voor het sealen)? (ik vetrouw ze wel, maar ik wil de discussie niet aan met een derde die dat juist ter discussie stelt)
Ik heb nog niet echt een goed alternatief gevonden.
Het is natuurlijk wel goedkoper voor de belastingdienst. Maar, waarom dan ook niet onderhandse akten elektronisch laten registreren door belastingdienst. Dan was er een volwaardig alternatief geweest, een alternatief dat ook bespaart.