Ik krijg de vraag vaak: “Zou u mij willen helpen met het beschermen van mijn idee?”
Probleem is echter dat in Nederland ideeën zelf niet voor bescherming in aanmerking komen. Alleen een (verdere) uitwerking kan worden beschermd door middel van het vestigen van intellectuele eigendomsrechten. Sommige intellectuele eigendomsrechten ontstaan vanzelf, zoals auteursrechten, voor andere zijn er handelingen nodig, zoals bijvoorbeeld een octrooi of een merk.
Maar hoe kun je er voor zorgen dat iemand toch niet aan de haal gaat met een idee, of dat je toch nog een stok hebt om mee te slaan. Een aantal tips…
Tip 1 | een non disclosure agreement
Wat als je morgen een afspraak hebt met iemand aan wie je het idee zou willen vertellen? Denk bijvoorbeeld aan een potentiële partner of investeerder.
Voordat je de meeting met die persoon in gaat zou je kunnen overwegen die persoon een non disclosure agreement, of in het Nederlands, een geheimhoudingsovereenkomst te laten tekenen. Wat je hier mee bereikt is dat je die (rechts)persoon contractueel vastlegt om de informatie en documenten die jij verstrekt niet aan derden verstrekt mogen worden.
Hierbij is het belangrijk om een boetebeding op te nemen. Het is immers moeilijk achteraf aan te tonen wat de schade dan geweest is als de de geheimhoudingsverplichting wordt geschonden.
Wat je hier niet mee bereikt is dat je idee hiermee beschermd wordt. Houd er ook rekening mee dat investeerders meestal niet staan te springen om zo’n non disclosure agreement te tekenen. Immers, zij krijgen veel businessplannen en concepten op hun bureau en willen hun handen vrij houden.
Tip 2 | hulp van de belastingdienst
De belastingdienst is door de wetgever aangewezen om akten te registreren. Wat zij feitelijk doen, is de akte waarmerken en deze weer aan je terugsturen. Voor sommige akten is deze registratie een ontstaansvereiste (constitutief vereiste). Denk daarbij bijvoorbeeld aan een pandakte. Want hoe toen je achteraf aan dat voor datum van faillissement het pandrecht daadwerkelijk gevestigd is. Een curator zou anders wel eens kunnen roepen dat de inkt net droog is.
Dat geldt natuurlijk voor een idee of concept dat je hebt. Hoe toon je nu aan dat iemand daarmee aan de haal is gegaan na een gesprek. Je kunt je idee, concept of business plan in uitgeschreven vorm laten registreren door de belastingdienst. Op deze wijze kun je in ieder geval aantonen dat je idee wel op een bepaalde datum al bestond.
Aardige hiervan is dat het niets kost!
Tip 3 | contractueel regelen
Deze tip ligt in het verlengde van de eerste.
Stel je nu voor, een onderneming schrijft een pitch uit en selecteert een aantal potentiële leveranciers om daar aan mee te doen. Jij zit daar tussen. Je hebt een goed idee, je pitcht het, maar je wordt niet geselecteerd voor de klus. Jammer maar helaas denk je. Maar dan kom je er achter dat een andere leverancier is geselecteerd en jouw idee aan het uitvoeren is!
Hoe voorkom je dat? Voorkomen is moeilijk, maar je kunt wel iets contractueel regelen waardoor je in ieder geval iets in handen hebt.
Regel in je algemene voorwaarden bijvoorbeeld dat alles dat ter beschikking gesteld wordt vertrouwelijk is, en regel daarbij dat sowieso dat iets vertrouwelijk is en niet aan derden ter beschikking mag worden gesteld als iets gemarkeerd is als vertrouwelijk. Daarna kun je al materiaal dat je inbrengt voorzien van het woordje “vertrouwelijk”.
Zeker als de pitch betaald is kun je de algemene voorwaarden prima door middel van een opdrachtbevestiging van toepassing verklaren (stel ze wel ter hand!). Maar ik zie ook geen problemen om als de pitch voor niets moet, toch te werken met een opdrachtbevestiging waarbij je de algemene voorwaarden van toepassing verklaart. Je zou zelfs je voorwaarden kunnen voorzien van een speciaal pitch-beding.
Let er wel op dat er geen inkoopvoorwaarden van toepassing zijn waar precies het omgekeerde geregeld wordt, wijs inkoopvoorwaarden dus eerst van de hand (en lees ze dan pas door).
Wat je hier mee bereikt is dat je kunt ageren als hetgeen jij hebt aan gedragen ter beschikking wordt gesteld aan derden.
Dit geldt ook voor een bestaande klant-leverancier-relatie. Zet op je offertes dat ze vertrouwelijk zijn. Je wilt immers niet dat die kennis gebruikt wordt door een andere leverancier om een “meer passend” (lees goedkoper) aanbod te doen.
Conclusie
Ideeën zijn vrij, maar je kunt wel alle mogelijkheden gebruiken die er zijn om het je (gespreks)partner zo moeilijk mogelijk te maken om met je idee aan de haal te gaan.
Let er ook op dat initiatieven als I-depot op zich interessante initiatieven zijn, maar je geen enkele bescherming bieden als het gaat om het idee zelf. In die zin werkt een I-depot als de registratie bij de belastingdienst (of notaris).